Niezbędnik turysty: Mówić jak mieszkaniec Serbii, czyli garść zwrotów z języka serbskiego, która przyda ci się w podróży
Można o Serbii opowiadać długo, namiętnie i z wielką pasją, ale co by nie powiedzieć, każda historia zaczyna się lub kończy na mieszkańcach tego kraju. To właśnie oni tworzą ducha tego państwa, tą niesamowitą atmosferę, której trudno doświadczyć gdziekolwiek indziej. Zresztą większość osób wracających z podróży po Serbii podkreśla właśnie ten fakt – Serbowie są niesamowicie towarzyskim, otwartym i miłym narodem, z którym można toczyć długie dyskusje przy kawie i dobrym jedzeniu. Co jeszcze ważniejsze, mieszkańcy tego urokliwego miejsca na Bałkanach wciąż nie mają dość turystów, masowy ruch turystyczny bowiem jeszcze tu nie dotarł. Skorzystaj więc z tego, daj się ugościć Serbom. Ale zanim wyruszysz w podróż, zaprzyjaźnij się z językiem serbskim.
Zacznijmy od podstaw
Przyjeżdżając do Serbii niezależnie od tego czy postanowisz nocować u miejscowych, aby najintensywniej poczuć ducha tego kraju, czy też zdecydujesz się na bardziej formalną opcję w postaci hoteli, hosteli czy moteli – w każdym z tych przypadków wypada kulturalnie przywitać się i pożegnać. Aby wzbudzić szacunek swoich gospodarzy i wywołać miły uśmiech na ich twarzy warto wiedzieć, jak to zrobić. Oto pierwsza ściągawka:
Dzień dobry! – Dobro jutro!
Dobry wieczór! – Dobro veče!
Do widzenia! – Do viđenja!
Bardziej nieformalnie możesz powiedzieć po prostu:
Cześć! – Zdravo!
Bardzo często będziesz też potwierdzał lub zaprzeczał różnym rzeczom. Na ten wypadek przyda ci się znajomość słów tj.:
Tak – Da
Nie – Ne
Zawiążmy kontakt z miejscowym
Nawet jeśli twój język serbski ogranicza się do bardzo skromnego zestawu słów i zwrotów warto „wyposażyć się” w taki, który niewątpliwie sprawi przyjemność twoim gospodarzom lub osobom, które spotkasz na swojej drodze.
Jak się masz? – Kako si?/ Kako ste?
W odpowiedzi możesz usłyszeć (również ktoś miejscowy może do ciebie zagadnąć powyższymi słowami, wówczas jak na zawołanie będziesz miał odpowiedź).
Dobrze – dobro
Pokażmy się od jak najlepszej strony
Wśród podstawowych zwrotów, które są wyrazem kultury osobistej, znajdują się także:
Dziękuję (bardzo) – hvala (puno)
Proszę – molim
Przepraszam – izvinite/pardon (za coś)
A co jeśli na swojej drodze podróżnika spotkasz kogoś z miejscowych, a ta lub ten zacznie mówić do ciebie w języku serbskim…? W takiej sytuacji najprościej powiedzieć do takiej osoby:
Nie mówię/słabo mówię po… – Ne pričam/slabo pričam na…
Jeśli miejscowy wykaże chęć komunikacji i dalszej rozmowy, nawet gdyby ta miała być w większości prowadzona najbardziej naturalnym językiem świata, czyli na migi, warto powiedzieć:
Jak Pani /Panu na imię? – Kako se zovete?
Wówczas można usłyszeć:
Mam na imię – Zovem Se
Słuchając osób mówiących po serbsku na pewno szybko dojdziesz do wniosku, że język ten jest w jakimś stopniu podobny do polskiego i przy dobrym wsłuchaniu się w słowa oraz połączeniu tych słów z konkretnymi okolicznościami da się wiele zrozumieć. Gdyby jednak miejscowy mówił za szybko wówczas powiedź:
Proszę mówić wolniej – Molim da pričate spowije
W trakcie dyskusji zapewne Serbowie będą chcieli dowiedzieć się skąd pochodzisz. Wówczas jak znalazł przyda ci się znajomość zwrotów tj.:
Skąd Pan/Pani jest? – Odakle ste?
Jestem z Polski/Polakiem/Polką – Ja sam iz Poljske/Poljak/Poljakinja
Mieszkam w… – Živim u…
Wchłońmy garść podstawowych słów i zwrotów
Podróżując po tym fascynującym państwie wielokrotnie zetkniesz się z mniej lub bardziej obco lub dziwnie brzmiącymi słowami, nazwami zwrotami. Oto te, które bardzo przydadzą ci się w trakcie przemierzania Serbii:
Dworzec autobusowy – autobuska stanica
Dworzec kolejowy – železnička stanica
Informacja – informacija
Kasa biletowa – blagajna
Lotnisko – aerodrom
Pociąg – voz
Poczekalnia – čekaonica
Przechowalnia bagażu – garderoba
Kantor wymiany walut – menjačnica
Wejście – ulaz
Wyjście – izlaz
Otwarte – otvoreno
Zamknięte – zatvoreno
Zajęte /zarezerwowane – zauzeto /rezervisano
Do wynajęcia/wypożyczenia – za iznajmljivanje
Spytajmy o drogę
Masz problem ze zlokalizowaniem swojego noclegu, jakiejś atrakcji turystycznej czy kantoru, w którym chcesz wymienić pieniądze na lokalne dinary serbskie? Tutaj przyda ci się znajomość zwrotu:
Gdzie się znajduje…? – Gde se nalazi…?
Być może miejscowi będą chcieli cię pokierować… ale ty bez znajomości serbskiego, a oni polskiego czy angielskiego możecie mieć więcej trudności w zrozumieniu siebie wystarczy więc wyłapać zwroty tj.:
Daleko – daleko
Blisko – blizu
Iść prosto – ići pravo
Zawrócić – vratiti se
Skręcić w lewo – skrenuti levo
Skręcić w prawo skrenuti Desno
Zabezpieczmy się na wypadek choroby
Wśród słów, z którymi powinieneś być na „ty” są także:
Szpital – bolnica
Przychodnia – dom zdravlja
Apteka – apoteka
Warto też wiedzieć, jak zapytać się miejscowych o pomoc medyczną. Tutaj jak znalazł jest zwrot:
Gdzie przyjmuje lekarz/dentysta – Gde je lekar/stomatolog?
Spytajmy o nocleg
Skoro podróż, to także i słowa oraz zwroty związane z noclegami przydadzą się nam zawsze i wszędzie, a szczególnie tym osobom, które podejmują decyzję o spontanicznym szukaniu miejsc zakwaterowania dopiero na miejscu.
Macie Państwo wolne pokoje? – Da li imate slobodne sobe?
Wolne pokoje – free sobe
Szukam noclegu – Tražim prenoćište
Pokój gościnny/kwatera – soba/prenoćište
Zarezerwowałem pokój na nazwisko… – Rezervisao sam sobu na prezime…
Kradzież lub utrata dokumentu tożsamości
Planując podróż do Serbii na pewno wierzysz, że wszystko się uda, a cały wyjazd przebiegnie bez jakichkolwiek problemów. Trzeba jednak dmuchać na zimne i być przygotowanym na każdą okoliczność. W takiej sytuacji warto wiedzieć jak powiedzieć, co się nam dokładnie stało lub poprosić o pomoc, oto przydatne zwroty:
Skradziono mi dokumenty – Ukradena su mi dokumenta
Pomocy! – Upomoć!
Czy może mi Pan/Pani pomóc? – Da li možete mi pomoći?
Przyjemnego pobytu w Serbii!
Być może miejscowy będzie chciał ci pożyczyć przyjemnej dalszej podróży lub ty komuś podróżującemu po Serbii to powiedzieć. Na taką okoliczność zapamiętaj:
Szczęśliwej podróży! – Srećan put!
